Bezpieczeństwo suplementacji cyjanokobalaminy

Jedno z często zadawanych pytań odnośnie suplementacji witaminą B12 dotyczy kwestii bezpieczeństwa przyjmowania formy witaminy B12 zwanej cyjanokobalaminą, jako że w strukturze chemicznej cyjanokobalaminy znajduje się cyjanek.

Cyjanokobalamina jest najczęściej występującą formą witaminy B12 w suplementach. Jest ona również używana do wzbogacania produktów tą witaminą (produkty takie jak mleko sojowe, ser sojowy tofu czy niektóre płatki śniadaniowe są wzbogacane witaminą B12). Przyczyną, dla której używa się właśnie cyjanokobalaminę jest fakt, że jest ona stabilną formą chemiczną. Inne formy witaminy B12 (methylkobalamina, hydroxykobalamina i adenozylkobalamina) to związki, które stosunkowo szybko ulegają degradacji, a zatem mają krótki okres stabilności.

Osoby kwestionujące suplementację cyjanokobalaminą prawdopodobnie nie zdają sobie sprawy z faktu, że cyjanek znajduje się w wielu produktach na co dzień spożywanych. Do nich należą np. różnego rodzaju owoce, warzywa i zboża. Cyjanek znajduje się również w atmosferze jako produkt biodegradacji wielu roślin. Poza tym cyjanek znajduje się w wodzie. Zawartość cyjanku w pożywieniu szacuje się na od 0,002 do 0,45 µg na gram produktu w płatkach śniadaniowych, od 0,07 do 0,3 µg/g w soi, od 1,9 do 4,6 µg/g w sokach owocowych, od 100 do 170 µg/g w fasoli lima. Niektóre orzechy (np. migdały), a także pestki niektórych owoców (w tym jabłek, gruszek, a szczególnie brzoskwiń i moreli) zawierają stosunkowo wysoką dawkę cyjanku (cyjanek znajduje się również w samych owocach, ale jego zawartość w pestkach jest znacznie wyższa). Dla przykładu, ilość cyjanku w pestkach brzoskwini i moreli szacuje się na od około 9 mg aż do ponad 200 mg na 100 gramów produktu. Podobnie stosunkowo duże ilości cyjanku znajdują się w korzeniach warzywa cassava, spożywanych w Południowej Ameryce i Azji. W literaturze naukowej opisane są przypadki zatrucia cyjankiem wśród dzieci, które spożyły dużą ilość pestek brzoskwiń. Zatrucia zanotowano również wśród osób, które spożywały dużą ilość tych pestek i migdałów, wierząc, że są one lekarstwem na nowotwory.

W badaniu z Norwegii autorzy oszacowali spożycie cyjanku z diety. Przeciętne spożycie równe było 95 µg dzienne. Osoby badane podzielono na kilka grup, według ilości spożytego cyjanku. Grupa z najwyższym spożyciem spożywała dziennie 372 µg. Dla porównania, tabletka zawierająca 1.000 µg cyanokobalaminy zawiera 20 µg cyjanku. Przyjmuje się, że dawka śmiertelna wynosi 1 mg na każdy kilogram masy ciała. Z tych danych wynika, że dawka cyjanku w cyjanokobalaminie jest o około pięciu razy niższa niż dawka przyjmowana z pożywieniem. Ta dawka jest również o wiele razy niższa niż dawka śmiertelna. Dane te wskazują, że dawka w cyjanokobalaminie jest dawką bezpieczną, nawet gdy mówimy o długotrwałej suplementacji witaminy B12.

Roman Pawlak, Ph.D, RD
East Carolina University