Przejdź do głównej zawartości

Czy Bóg tworzy zło?

W hebrajskim myśleniu Bogu przypisuje się sprawstwo tego, czemu nie zapobiegł — skoro bowiem Bóg do czegoś dopuścił, to znaczy, że to uczynił. Bóg jednak, choć pozwala na złe zdarzenia, to nigdy zła nie popiera.

„Ja tworzę światłość i stwarzam ciemność, Ja przygotowuję zarówno zbawienie, jak i nieszczęście, Ja, Pan, czynię to wszystko” 1 . W tłumaczeniu Biblii gdańskiej werset ten brzmi: „Czynię światłość, i stwarzam ciemności; sprawuję pokój, i stwarzam złe. Ja Pan czynię to wszystko”. Stwierdzenie zawarte w tym wersecie jest tak radykalne, że wczesnochrześcijański odstępca Marcjon posługiwał się nim jako dowodem, iż Bóg Starego Testamentu różni się od Boga objawionego w Nowym Testamencie. Ten werset i jemu podobne wydają się przedstawiać Boga jako sprawcę zła 2 . Problem w tym, jak doskonale sprawiedliwy Bóg, który jest nieskalanie prawy 3 , nie znajduje upodobania w bezbożności i nie ma w sobie żadnego zła 4 , myśli o pokoju, a nie o nieszczęściu 5 , jest światłością i nie ma w Nim żadnej ciemności 6 oraz nie może być kuszony do zła ani sam nikogo nie kusi do zła 7 , – miałby być jednocześnie sprawcą zła.

Boża wszechwładza

Kontekst tego stwierdzenia wyjaśnia, że Boża ostateczna wszechwładza nad tym światem i ludźmi znajduje potwierdzenie. W swojej wszechwładzy Bóg posłużył się nawet perskim królem Cyrusem jako swoim sługą, by przynieść wyzwolenie i sąd 8 . Tak więc „światłość” i „ciemność” przedstawiają tu nie tyle cykl dnia i nocy, ale symbolizują „wyzwolenie” i „sąd”, przez które zbawienie staje się udziałem ludu Bożego.

Kiedy Bóg wyzwala swój lud, może jednocześnie wykonywać karę, zsyłając nieszczęścia na narody, jak uczynił to za pośrednictwem Cyrusa w przypadku Babilonu. 

Znaczenie „złego”

Hebrajskie słowo rac (zło) jest używane w Biblii na kilka sposobów. Może ono oznaczać zło w takim sensie jak w wyrażeniu: „drzewo poznania dobra i zła” 9 . W innych miejscach jest tłumaczone jako „nieszczęście” 10 , „klęska” 11 czy „złość” 12 . Kontekst 45. rozdziału Księgi Izajasza wskazuje, że najlepszym przekładem może być „klęska” lub „nieszczęście”. Z punktu widzenia kontekstu werset ten dotyczy najwyższej władzy Boga przejawiającej się w sądzie, wyzwoleniu i panowaniu nad światem. Ponadto należy zauważyć, że zło, o którym mowa w tym wersecie (i podobnych wymienionych powyżej), może się odnosić do zła czy kary lub naturalnej katastrofy, a niekoniecznie zła w sensie moralnym. Bóg nie tworzy zła grzechu. Bóg jest miłością 13 . „Wszelki datek dobry i wszelki dar doskonały zstępuje z góry od Ojca światłości; u niego nie ma żadnej odmiany ani nawet chwilowego zaćmienia” 14 .

Bóg nie jest sprawcą zła 

Bóg nie jest sprawcą ani inicjatorem zła. Taka rola byłaby całkowicie sprzeczna z całą Jego naturą i charakterem objawionymi w Piśmie Świętym. Jednak Bóg jest w stanie posłużyć się zjawiskami (w tym także złymi) w świecie przyrody w celu realizacji swoich zamierzeń, a także dla realizacji swoich zbawczych zamierzeń może użyć ludzi takich jak król Cyrus, którzy nie wiedzą nic albo wiedzą niewiele o Nim jako jedynym prawdziwym Bogu. W biblijnym sposobie myślenia wszelkie nieszczęścia spadające na ludzi spadają z niezawisłej woli Boga, nawet jeśli Bóg nie jest ich sprawcą. W hebrajskim sposobie myślenia Bogu powszechnie przypisuje się aktywne dokonania, o których w dzisiejszym sposobie myślenia mówilibyśmy raczej jako o dopustach Bożych, czyli zdarzeniach, którym Bóg nie zapobiegł. Skoro Bóg do czegoś dopuścił, to znaczy, że to uczynił — tak rozumieli to biblijni pisarze. Bóg pozwala na złe zdarzenia, ale nigdy nie popiera zła. Bóg odpowiada za stworzenie moralnych istot mających wolność wyboru i możliwość nadużycia tej wolności, ale nie znaczy to, że Bóg jest sprawcą zła. To moralne istoty mające wolność wyboru są odpowiedzialne za grzech i zło, którego się dopuszczają.

Frank M. Hasel

1 Iz 45,7. 2 Zob. Am 3,6; Jr 18,11; Lm 3,38. 3 Zob. Pwt 32,4. 4 Zob. Ps 5,5. 5 Zob. Jr 29,11. 6 Zob. 1 J 1,5. 7 Zob. Jk 1,13. 8 Zob. Iz 45,1-2. 9 Rdz 2,9.17. 10 Jr 26,3 BT. 11 2 Sm 15,14. 12 Rdz 6,5. 13 1 J 4,8.16. 14 Jk 1,17.

źródło: Miesięcznik "Znaki Czasu" 6/2018.

Komentarze

Popularne posty

Niebezpieczne owoce morza

Coraz częściej na polskich stołach goszczą frutti di mare , czyli mięczaki (małże, omułki, ostrygi, ślimaki, ośmiornice, kalmary) i skorupiaki (krewetki, kraby, homary, langusty). Dietetycy chwalą owoce morza ze względu na cenne wartości odżywcze, jednak ich spożywanie może wywołać zatrucia pokarmowe. Spożywanie owoców morza staje się w Polsce coraz popularniejsze, a więc i prawdopodobieństwo zatruć po ich spożyciu wzrasta. Większość zatruć wywołuje negatywne objawy neurologiczne lub ze strony układu pokarmowego. Niektóre mogą być śmiertelne dla człowieka — śmiertelność może sięgać 50 proc. przypadków. Dlaczego tak się dzieje? Po pierwsze, zatrucia są spowodowane zanieczyszczeniem środowiska życia tych stworzeń fekaliami ludzkimi, w których mogą być obecne bakterie z rodzaju Salmonella lub Clostridium. Po drugie, większość owoców morza to filtratory — działają jak bardzo wydajny filtr wody. Można to sprawdzić, wrzucając małża do akwarium, w którym dawno nie wymieniano wody ...

Czy należy ograniczyć spożywanie cholesterolu w diecie? Część 4, ostatnia

W poprzednich częściach tej serii artykułów wspomniałem o tym, że w ostatnio wydanych zaleceniach dietetycznych odnośnie profilaktyki chorób pominięto to, które dotyczyło ograniczenia spożywania cholesterolu. W ostatnim artykule wspomniałem również, że najnowsze badania nie dają podstaw do usunięcia tego zalecenia. Przeciwnie, wykazały one związek między spożyciem cholesterolu a poziomem cholesterolu w surowicy krwi, wystąpieniem cukrzycy, a także potencjalnie wystąpienie chorób sercowo-naczyniowych. W tym artykule omówię podstawy na których opierały się wcześniejsze badania, w których zachęcano do ograniczenia spożycia cholesterolu w diecie. Zalecenia ograniczenia spożywania cholesterolu zostały oparte na bazie czterech różnych dowodów. 1) wyniki badań na zwierzętach; 2) skład blaszek miażdżycowych; 3) związek między spożyciem cholesterolu a wystąpieniem chorób sercowo-naczyniowych w badaniach epidemiologicznych i 4) badaniach z osobami, którym podano różna ilość cholesterolu w d...

Czy należy ograniczyć spożywanie cholesterolu w diecie? Część 2

Jak już wspomniałem, w pierwszej części mojej pracy, dokument Dietary Guidelines for Americans wydawany jest co pięć lat. W pierwszej jego wersji z roku 1980 czytamy: „Unikaj spożywania zbyt dużej ilości tłuszczu, tłuszczu nasyconego i cholesterolu.” 1 Dalej w tym samym dokumencie czytamy: „(...) rozsądne jest, żeby społeczeństwo amerykańskie obniżyło spożywanie tłuszczu, tłuszczu nasyconego i cholesterolu.” 1 W wersji tego dokumentu z roku 1985 pierwsze z wyżej przytoczonych zaleceń jest powtórzone słowo w słowo. Poza tym, czytamy w nim między innymi, że „(...) kraje takie jak nasz, w których dieta zawiera dużą ilość tłuszczu (szczególnie tłuszczu nasyconego) i cholesterolu mają tendencję posiadania wysokiego cholesterolu we krwi. (...)”. 1 W kolejnej edycji dokumentu czytamy: „Wybierz dietę niskotłuszczową, z małą ilością tłuszczu nasyconego i cholesterolu.” 1  Dodatkowo, czytamy w nim: „Większość autorytetów na temat zdrowia zaleca dietę z niską ilością tłuszczu, tłuszczu ...

Czy należy ograniczyć spożywanie cholesterolu w diecie? Część 1

W Stanach Zjednoczonych co pięć lat prawo amerykańskie nakazuje opublikowanie nowych zaleceń dietetycznych, które mają na celu obniżenie ryzyka chorób wśród Amerykanów. Zalecenia te publikuje się w dokumencie zwanym Dietary Guidelines for Americans. W zależności od edycji wydania dokument zawiera również rok, który wskazuje, na który okres czasu dane wydanie jest aktualne. Najnowsza edycja tego dokumentu nazywa się Dietary Guidelines for Americans 2015, co oznacza, że zawarte w tym dokumencie zalecenia są aktualne między rokiem 2015 a 2020.

Czy należy ograniczyć spożywanie cholesterolu w diecie? Część 3

Według najnowszych zaleceń zawartych w dokumentach Dietary Guidelines for Americans i zaleceń wydanych wspólnie przez Amerykańskie Stowarzyszenie Kardiologiczne i Amerykańskie Kolegium Kardiologów, nie ma poparcia w badaniach naukowych pogląd, że należy ograniczyć spożywanie cholesterolu w diecie. 1,2 Poniżej przeanalizuję wyniki kilku metaanaliz, które oszacowały wpływ spożycia cholesterolu na poziom cholesterolu w surowicy krwi i występowanie chorób. Szczegółowe wyniki dwóch metaanaliz zostały już wspomniane w pierwszej części tej serii artykułów. W roku 1992 dr Paul Hopkins opublikował wyniki metaanalizy odnośnie wpływu spożywanego cholesterolu w diecie na bazie 98 wyników badań. 3 W trzech z badań włączonych do tej metaanalizy średni poziom cholesterolu w surowicy krwi wśród uczestników badania był niższy pod koniec badania w porównaniu do poziomu na początku badania. We wszystkich pozostałych badaniach (razem 95) poziom w surowicy krwi się podwyższył. Dr Hopkins na bazie ...