O dwóch obliczach współczesnych relacji

"Ludzie, którzy najbardziej potrzebują miłości, często zachowują się w sposób, który ją odpycha".
John Bowlby, twórca teorii przywiązania

Współczesny świat stawia przed nami ogromne wyzwania emocjonalne i społeczne. Tempo życia, presja sukcesu, przeciążenie informacyjne – wszystko to sprawia, że zdrowie psychiczne staje się jednym z kluczowych elementów ogólnego dobrostanu człowieka. Zrozumienie różnorodnych problemów natury psychologicznej to nie tylko kwestia wiedzy, lecz także empatii i otwartości na drugiego człowieka. Im więcej wiemy o mechanizmach ludzkich emocji i zachowań, tym lepiej potrafimy wspierać siebie i innych, budując społeczeństwo oparte na świadomości, akceptacji i wzajemnym zrozumieniu.

W tym kontekście szczególnego znaczenia nabiera refleksja nad funkcjonowaniem osób z zaburzeniami osobowości – takimi jak borderline i narcystyczna – które wciąż bywają niezrozumiane i obarczone społecznymi stereotypami.

Historia Ani

Ania ma 27 lat. Z zewnątrz wygląda na osobę pełną energii – zawsze zaangażowana, pomocna, intensywna w relacjach. Kiedy kogoś poznaje, potrafi obdarzyć tę osobę ogromnym zaufaniem i uczuciem w bardzo krótkim czasie. Ale równie szybko, pod wpływem najmniejszego sygnału odrzucenia, potrafi się wycofać, zamknąć lub wybuchnąć złością.

Jej emocje zmieniają się gwałtownie – od euforii po głęboki smutek, czasem w ciągu jednego dnia. W takich momentach mówi, że „czuje za dużo”. Najtrudniejsze dla niej są chwile, gdy ma wrażenie, że ktoś się oddala – wtedy lęk przed samotnością staje się niemal fizycznym bólem.

Od pewnego czasu chodzi na terapię. Uczy się rozpoznawać swoje emocje, nazywać je i nie reagować impulsywnie. Mówi, że pierwszy raz zaczyna rozumieć samą siebie – i że powoli odkrywa, że można być blisko z innymi, nie tracąc przy tym siebie.

Osobowość borderline i osobowość narcystyczna – krótka charakterystyka kliniczna

Osobowość borderline (z pogranicza) charakteryzuje się znaczną niestabilnością emocjonalną, zaburzeniami tożsamości oraz trudnościami w regulacji emocji i relacji interpersonalnych. Osoby z tym typem osobowości często doświadczają intensywnego lęku przed odrzuceniem, przechodzą od idealizacji do dewaluacji innych, a ich nastrój i samoocena ulegają szybkim, gwałtownym zmianom. Typowe są zachowania impulsywne, skłonność do autoagresji lub samouszkodzeń oraz silna potrzeba bliskości przy jednoczesnym lęku przed zależnością.

Osobowość narcystyczną cechuje zawyżone poczucie własnej wyjątkowości, potrzeba podziwu i niska tolerancja na krytykę. W relacjach osoby narcystyczne mogą przejawiać brak empatii, instrumentalne traktowanie innych i koncentrację na utrzymaniu pozytywnego obrazu siebie. W głębszej warstwie osobowości często kryje się krucha samoocena, zależna od zewnętrznego potwierdzania własnej wartości.

Choć w obrazie klinicznym borderline dominuje emocjonalna chwiejność i lęk przed opuszczeniem, a w narcystycznym potrzeba dominacji i podziwu, oba typy łączy trudność w utrzymywaniu stabilnych relacji i problemy z regulacją obrazu własnego „ja”.

Zrozumieć emocje, które trudno nazwać

Już wkrótce w Stowarzyszeniu Promocji Zdrowego Stylu Życia – Sięgnij Po Zdrowie odbędzie się spotkanie edukacyjne z lekarzem, które pozwoli poszerzyć świadomość na temat funkcjonowania osób z zaburzeniami osobowości typu borderline i narcystyczne.

Śledź bloga siegnijpozdrowie.org, a dowiesz się o szczegółach planowanego wydarzenia. Przybądź na nie, by zrozumieć emocje, które trudno nazwać, dowiedzieć się, co kryje się za maską i impulsem oraz usłyszeć, jakiego wsparcia potrzebują osoby doświadczające zaburzeń osobowości.

SPZ