Wegetarianizm, inaczej jarstwo, to rodzaj diety charakteryzujący się wyłączeniem z jadłospisu produktów mięsnych i ewentualnie jaj lub nabiału, z pobudek moralnych, etycznych bądź zdrowotnych. W języku potocznym, wegetarianizm to zbiór kilku diet, które w różnym stopniu ograniczają spożywanie produktów pochodzenia zwierzęcego.
Wegetarianizm znacznie zyskał na znaczeniu pod koniec XIX wieku, kiedy to utworzono liczne stowarzyszenia wegetariańskie. Do znanych wegetarian należał między innymi Richard Wagner. Dążył on do ogólnej rezygnacji ze spożycia mięsa oraz zatrzymania doświadczeń na zwierzętach. W 1908 r. powstała Międzynarodowa Unia Wegetariańska (International Vegetarian Union – IVU) jako instytucja nadrzędna dla innych mniejszych wegetariańskich stowarzyszeń. W Szwajcarii, lekarz Maximilian Oskar Bicher-Benner reprezentował pogląd, iż wegetariańskie jedzenie jest metodą leczniczą.
Odmiany wegetarianizmu
Motywacja
Etyka
Wegetarianie z powodów etycznych uważają, że zwierzęta cierpią i powinny być lepiej traktowane. Sprzeciwiają się oni zabijaniu zwierząt na farmach i nadmiernej produkcji mięsa. Wielu z nich wierzy, że nie powinni spożywać mięsa dla dobra wszystkich żywych stworzeń. Niektórzy z etycznych wegetarian porównują zwierzęta do ludzi – zwierzę nie chce zginąć, jednak nie ma żadnego wyboru i zostaje zabrane do rzeźni. Samo zwierzę ma prawo cieszyć się z życia, nie powinno cierpieć i być zabite tylko po to, aby wyżywić człowieka, gdy istnieją dla niego lepsze metody pożywienia. Dla niektórych wegetarianizm jest także stylem życia opierającym się na ścisłych regułach etycznych nieszkodzenia innym istotom żywym, ściśle powiązanym z szeroko rozumianą ekologią.
Religia
Zdecydowana większość religii wypowiada się na temat zabijania zwierząt, a niektóre wręcz zakazują tego uważając, że zwierzęta mają takie same prawa jak ludzie. Jest to między innymi buddyzm, hinduizm, dżinizm, ruch Rastafari.
Judaizm i chrześcijaństwo
Chrześcijanie, muzułmanie i żydzi posiadają swoje wyobrażenia idealnego "Ogrodu Eden", gdzie wszystkie żyjące stworzenia pożywiały się jedynie roślinami i nie zabijały innych stworzeń. Chrześcijańscy wegetarianie często sugerują, że jedzenie mięsa przez ludzi jest ich dowodem na to, że są słabi i ulegli złu. Do potopu, który nawiedził ziemię, Bóg nie akceptował spożywania mięsa. Ludzkość przy stworzeniu otrzymała wskazówki od Stworzyciela- Boga, co do sposobu odżywiania - Księga Rodzaju 1, 29 „I rzekł Bóg: Oto wam daję wszelką roślinę przynoszącą ziarno po całej ziemi i wszelkie drzewo, którego owoc ma w sobie nasienie: dla was będą one pokarmem". Po potopie, gdy roślinność została zniszczona przez wodę, Bóg dopuścił spożywanie mięsa tzw. zwierząt czystych, co m.in. doprowadziło do skrócenia długości życia ludzkiego. Niektóre przepowiednie biblijne głoszą, że nadejdzie taki czas, gdy wszystkie stworzenia na świecie będą wegetarianami (Księga Izajasza 11,6-7 – Wtedy wilk zamieszka wraz z barankiem, pantera z koźlęciem razem leżeć będą, cielę i lew paść się będą społem i mały chłopiec będzie je poganiał. Krowa i niedźwiedzica przestawać będą przyjaźnie, młode ich razem będą legały. Lew też, jak wół, będzie jadał słomę.). Biblia wyraźnie zakazuje jedzenia mięsa niektórych zwierząt, uznanych przez Boga za nieczyste (np. świni).
Werset biblijny wykorzystywany przez przeciwników wegetarianizmu i przeciwników obowiązującego po wszystkie czasy podziału na zwierzęta "czyste" i "nieczyste" brzmi: (...) wszedł Piotr na dach, aby się pomodlić. (...) Odczuwał głód i chciał coś zjeść. Kiedy przygotowywano mu posiłek, wpadł w zachwycenie. Widzi niebo otwarte i jakiś spuszczający się przedmiot (...). Były w nim wszelkie zwierzęta czworonożne, płazy naziemne i ptaki powietrzne. «Zabijaj, Piotrze i jedz!» – odezwał się do niego głos. «O nie, Panie! Bo nigdy nie jadłem nic skażonego i nieczystego» – odpowiedział Piotr. A głos znowu po raz drugi do niego: «Nie nazywaj nieczystym tego, co Bóg oczyścił». (Dz. Ap. 10,9-15, tłum. Biblia Tysiąclecia). Osoby uważające, że podział zwierząt na "czyste" i "nieczyste" nadal obowiązuje twierdzą, że należy zapoznać się z kontekstem tych wypowiedzi. Kontekst biblijny wskazuje, że była to tylko wizja, którą święty Piotr zinterpretował jako nie mającą nic wspólnego z mięsem – w wizji chodziło o to, że nauka Boża, Ewangelia, nie jest ograniczona do żadnego narodu czy religii, lecz jest dla wszystkich ludzi. Chrześcijanie od tamtego czasu zaczęli zwiastować Słowo Boże poganom, których dotąd uważali na nieczystych.
Dziś największym Kościołem promującym dietę bezmięsną jest Kościół Adwentystów Dnia Siódmego, gdzie wegetarianizm jest zaleceniem, a nie wymogiem.
W judaizmie mięso może być spożywane tylko wtedy, gdy spełnia zasady koszerności. Aby mięso pewnych zwierząt było koszerne, muszą one zostać zabite w określony sposób, zgodnie z zasadami szechita, tzn. w obecności kapłana, bez wcześniejszego ogłuszenia zwierzęcia, poprzez podcięcie przełyku i tętnic.
Zdrowie
Naukowcy zajmujący się żywieniem (m.in. American Dietic Associaton, Physicians Committee for Responsible Medicine, National Health Service) twierdzą, że przemyślana i dobrze zrównoważona dieta wegetariańska jest dietą zdrową i może być stosowana przez ludzi. Potwierdzają to liczne statystyki i badania epidemiologiczne prowadzone na dużą skalę w USA i w Wielkiej Brytanii. Wegetarianie jako grupa, w porównaniu z resztą populacji na tym samym terenie, zazwyczaj wykazuje niższą średnią masę ciała, niższy poziom cholesterolu we krwi, niższe ciśnienie krwi, znacznie mniej przypadków zawału serca, nadciśnienia, cukrzycy, kilkunastu rodzajów nowotworów, osteoporozy i miażdżycy. Zgodnie z długoterminowymi badaniami Niemieckiego Centrum Leczenia Nowotworów prowadzonymi przez ponad 21 lat na grupie 1900 wegetarian, wegetarianie żyją dłużej niż przeciętni ludzie, jednak zgodnie z wynikami tych samych badań, osoby, których styl odżywiania opiera się na okazjonalnym spożywaniu mięsa (również ryb) oceniany jest za najkorzystniejszy dla zdrowia (grupa określana, jako "moderate Vegetarier"). Zgodnie z tymi badaniami, bardzo duży wpływ na zwiększenie ryzyka śmiertelności ma palnie papierosów (ok.70%), a także brak aktywności fizycznej. Dla przykładu w Niemczech, według niektórych badań przeprowadzonych przez Uniwersytet w Gießen, przeciętny stan zdrowia przebadanego wegetarianina był lepszy niż przeciętnego obywatela.
Niedobór białek czy aminokwasów wśród wegetarian stosujących zrównoważoną dietę nie został nigdy wiarygodnie dowiedziony. Głównym źródłem białka w diecie wegetariańskiej, w zależności od odmiany diety, mogą być jaja, mleko i jego przetwory lub rośliny wysokobiałkowe, zawierające uzupełniający się skład aminokwasowy, np. rośliny strączkowe i kasze.
Stwierdzono, że w pewnych okresach życia, jak przy każdej niewłaściwie skomponowanej diecie, również przy wegańskiej, mogą występować niedobory – w tym wypadku głównie witaminy B12 (ale mogą one występować także u osób starszych, odżywiających się "wszystkożernie" , z powodu zaniku czynnika wewnętrznego umożliwiającego przyswajanie), witaminy D (u dzieci i młodzieży), żelaza i cynku. Niedoborów można stosunkowo łatwo uniknąć modyfikując odpowiednio swoją dietę w tych okresach życia poprzez włączenie do posiłków produktów wegetariańskich bogatszych w te witaminy i minerały. W uzasadnionych medycznie przypadkach można również uzupełniać niedobory sztucznie, poprzez regularne spożywanie odpowiednich suplementów stosując się do zalecanego dawkowania.
Dawniej istniał pogląd, iż witaminę B12 można znaleźć w kiszonkach, tofu, pożywkach drożdżowych, miodzie i glonach. Wszystkie te informacje okazały się nieprawdziwe, natomiast informacja o wit. B12 w glonach okazała się szczególnie niebezpieczna. Glony zawierają nieprzyswajalne dla człowieka analogi witaminy B12 i upośledzają jej wchłanianie, co utrudnia późniejszą suplementację. Przy jednoczesnym zażywaniu suplementów (bądź żywności wzbogacanej w witaminę B12, której jest dużo na polskim rynku) i spożywaniu alg, nie powinno być problemu. Informacja podająca fałszywe źródła witaminy B12 jest o tyle niebezpieczna, że może doprowadzić do poważnych chorób układu nerwowego. Wegetarianie przy odpowiednio zbilansowanej diecie (sporo produktów nabiałowych w diecie) nie powinni mieć problemu z witaminą B12, natomiast weganie muszą spożywać w odpowiednich ilościach żywność wzbogacaną w B12, bądź suplementować tę witaminę w postaci tabletki (co nie jest w Polsce ani drogie, ani szczególnie uciążliwe).
W związku z powyższym, krytycy wegetarianizmu wskazują na zagrożenia zdrowia, które są związane z niewystarczającym zaopatrzeniem organizmu w witaminy i minerały. Przytaczają też argumenty, że człowiek może łatwiej przetwarzać białko pochodzenia zwierzęcego niż roślinnego. Jednak w Niemczech, gdzie średnia ilość dostarczanego do organizmu białka przeciętnego Niemca leży powyżej średniej Niemieckiego Stowarzyszenia Żywieniowego, może się wiązać ze spadkiem kondycji i wytrzymałości fizycznej, podczas gdy przeciętny wegetarianin odpowiada tej średniej. Weganie tym bardziej przy odpowiednim doborze produktów żywnościowych nie mają problemu z zaopatrzeniem organizmu w białko. Co do zaopatrzenia w istotne dla zdrowia osiem aminokwasów, wegetarianie powołują się na badania,zgodnie z którymi aminokwasy, przy zróżnicowanym sposobie żywienia, są przyswajalne w nawet większej ilości, niż stanowi norma.
Głód na świecie
Motywacją do przejścia na wegetarianizm jest dla niektórych przekonanie o możliwości zmniejszenia głodu na świecie. Uważają, że produkcja mięsa zużywa duże zasoby pasz, w tym pasz roślinnych. Zmniejsza to, ich zdaniem, ilość produktów roślinnych przeznaczonych jako żywność dla ludzi i ogranicza możliwość dostarczania jej biedniejszym regionom, np. Afryce.
W latach 70. w krajach rozwijających się stworzono wiele upraw, aby masowo pokryć zapotrzebowanie na paszę dla zwierząt, z których produkowano produkty mięsne w krajach uprzemysłowionych. Zapotrzebowanie na tereny uprawne prowadziło do masowych wyrębów lasów. Ekologicznie zorientowani wegetarianie upatrują w tej tendencji negatywne skutki, których ich zdaniem, można by było uniknąć, poprzez zaprzestanie konsumpcji mięsa. Ekonomiści są natomiast zdania, że taka struktura zapewnia korzyści w światowym podziale pracy, które rolnikom w krajach rozwijających się zapewniały wysoką dywidendę i tym samym lepsze warunki życia.
Niektórzy wegetarianie są zdania, że masowa hodowla zwierząt przysparza więcej szkód środowisku naturalnemu niż uprawa roślin, przykładowo poprzez zawarte w nawozie azotany, które przenikają do wód gruntowych. Z drugiej strony przykładowo uprawa ryżu uwalnia do atmosfery dużo metanu. Przytaczany jest także kontrargument, że aby w przyszłości zaspokoić rosnące zapotrzebowanie na żywność w obliczu przyrostu ludności, wymagane jest zwiększenie udziału produkcji roślinnej. Problemu tego nie da się rozwiązać na drodze produkcji białka zwierzęcego, ponieważ aby wyprodukować kilogram białka zwierzęcego trzeba zużyć od 5 do 10 kilogramów białka roślinnego.
Inne powody
Badania naukowców z uniwersytetu w Southampton wykazały, że inteligentniejsze dzieci częściej decydują się na wegetarianizm w wieku dorosłym.
Europejski znak wegetariański
Niektóre finalne oraz przetworzone produkty żywnościowe posiadają w sobie składniki niewegetariańskie, takie jak żelatyna lub podpuszczka. Dla oznaczenia produktów wegetariańskich stosuje się różnorodne symbole rozpoznawcze. Europejska Unia Wegetariańska wprowadziła oznaczenie tzw. Vlabel – europejski znak wegetariański. Przy pomocy tego znaku oznaczane są produkty przeznaczone dla wegetarian.
Wegetarianizm w Polsce
W Polsce wegetarianizm jest propagowany m.in. przez stowarzyszenie Empatia , Fundację Viva! Akcja dla Zwierząt oraz internetowe serwisy i fora wegetariańskie. Organizują oni różne happeningi, spotkania i demonstracje przeciwko takim firmom jak KFC, McDonald's Corporation czy sklepom sprzedającym futra. Co roku wiele miast przyłącza się do Ogólnopolskiego Tygodnia Wegetarianizmu, który odbywa się w ostatnim tygodniu maja. Ponadto, 1 października odbywa się Światowy Dzień Wegetarianizmu, a 11 stycznia swój dzień obchodzą wegetarianie -Dzień Wegetarian. Od 2003 roku 20 grudnia obchodzony jest Dzień Ryby, który propaguje wegetariańskie święta Bożego Narodzenia w Polsce i sprzeciwia się jedzeniu w Święta karpi.
Od 1994 roku ukazuje się ogólnodostępny miesięcznik Wegetariański Świat, a od 2008 także lifestylowy miesięcznik Vege. Pierwszy portal wegetariański Vege powstał w roku 1999.
Pośród najważniejszych polskich ideologów ruchu wegetariańskiego wymienić należy przede wszystkim nieżyjącą już pisarkę, filozof i aktywistkę ruchu na rzecz praw zwierząt, Marię Grodecką, której dzieła z dziedziny zdrowego żywienia (wegetariańskiego) oraz filozofii wegetarianizmu należą do kanonu lektur sympatyków wegetarianizmu.
Wegetarianizm na świecie
Najwięcej wegetarian żyje w Indiach. Według ankiety opublikowanej w 2007 roku przez przez Hindu i CNN-IBN, 40% Hindusów jest wegetarianami: 31% to laktowegetarianie, a 9% spożywa także jaja. Najwięcej wegetarian spotyka się wśród Dżinistów i Braminów (55%), stosunkowo zaś mało wśród muzułmanów (3%) i rezydentów przybrzeżnych obszarów kraju. Ankiety przytaczane przez FAO i USDA szacują liczbę wegetarian na 20%-42% społeczeństwa. Największym odsetkiem wegetarian w Europie cechują się Włochy (10%) i Niemcy (7.5-9%). W Stanach Zjednoczonych z mięsa rezygnuje 2.5% społeczeństwa, w Kanadzie - 4%. W Ameryce Łacińskiej wysokim odsetkiem wegetarian charakteryzuje się Brazylia - 5%.
Agata Radosh
siegnijpozdrowie.org
Źródło:
W treści wykorzystano informacje ze strony http://pl.wikipedia.org/wiki/Wegetarianizm
Wegetarianizm znacznie zyskał na znaczeniu pod koniec XIX wieku, kiedy to utworzono liczne stowarzyszenia wegetariańskie. Do znanych wegetarian należał między innymi Richard Wagner. Dążył on do ogólnej rezygnacji ze spożycia mięsa oraz zatrzymania doświadczeń na zwierzętach. W 1908 r. powstała Międzynarodowa Unia Wegetariańska (International Vegetarian Union – IVU) jako instytucja nadrzędna dla innych mniejszych wegetariańskich stowarzyszeń. W Szwajcarii, lekarz Maximilian Oskar Bicher-Benner reprezentował pogląd, iż wegetariańskie jedzenie jest metodą leczniczą.
Odmiany wegetarianizmu
- Laktoowowegetarianizm (owolaktarianizm) – najbardziej rozpowszechniona odmiana wegetarianizmu. Polega na rezygnacji z mięsa. Do jadłospisu dopuszczone są natomiast produkty pochodzenia zwierzęcego, takie jak: nabiał, jajka, miód.
- Laktowegetarianizm – popularna odmiana wegetarianizmu, polegająca na wyłączeniu z jadłospisu jajek. Laktowegetarianie dopuszczają jednak spożywanie mleka i jego przetworów.
- Owowegetarianizm – dieta, która z produktów zwierzęcych dopuszcza jedynie spożywanie jajek.
- Weganizm – polega na rezygnacji ze spożywania wszelkich pokarmów wytwarzanych przez zwierzęta. Poza mięsem nie spożywa się też mleka, serów, jaj. Niektórzy weganie uważają miód za produkt pochodzenia zwierzęcego i w związku z tym go nie jedzą, jednak jest to sprawa indywidualnych przekonań. Według części definicji weganizm jest proekologicznym stylem życia niewykorzystującym produktów, w powstaniu których brały udział zwierzęta, takich jak skórzane ubrania, futra czy testowane na zwierzętach kosmetyki, zaś sama dieta odrzucająca pokarm zwierzęcego pochodzenia nazywana jest wówczas ścisłym wegetarianizmem.
- Witarianizm – dieta polegająca na spożywaniu wyłącznie produktów świeżych. Odrzuca jakiekolwiek potrawy gotowane. Witarianie rezygnują również z wszelkich napojów typu kawa, herbata.
- Frutarianizm (lub fruktarianizm, fruitarianizm, fruktorianizm) – najbardziej zaostrzona forma wegetarianizmu. Oprócz mięsa i produktów pochodzenia zwierzęcego, fruktarianie nie jedzą żadnych owoców i warzyw, których zerwanie uśmierciłoby roślinę (np. sałaty). Ich pokarmem jest produkt naturalny, którego pozyskanie nie wymaga zabicia rośliny, tzn. owoce do których zaliczają się zarówno ogórki, kabaczki, bakłażany, pomidory jak i jabłka, banany itd. spełniające podany warunek.
- Liquidarianizm – dieta oparta na spożywaniu witariańskiego pokarmu pod postacią soku. Stosujący tę dietę uważają, że nie obciąża organizmu, jednocześnie dostarczając wszystkich potrzebnych do funkcjonowania składników mineralnych i witamin.
- Sprautarianizm – dieta oparta na spożywaniu w większości kiełków (skiełkowane nasiona roślin-zbóż, warzyw, owoców, itd.).
Motywacja
Etyka
Wegetarianie z powodów etycznych uważają, że zwierzęta cierpią i powinny być lepiej traktowane. Sprzeciwiają się oni zabijaniu zwierząt na farmach i nadmiernej produkcji mięsa. Wielu z nich wierzy, że nie powinni spożywać mięsa dla dobra wszystkich żywych stworzeń. Niektórzy z etycznych wegetarian porównują zwierzęta do ludzi – zwierzę nie chce zginąć, jednak nie ma żadnego wyboru i zostaje zabrane do rzeźni. Samo zwierzę ma prawo cieszyć się z życia, nie powinno cierpieć i być zabite tylko po to, aby wyżywić człowieka, gdy istnieją dla niego lepsze metody pożywienia. Dla niektórych wegetarianizm jest także stylem życia opierającym się na ścisłych regułach etycznych nieszkodzenia innym istotom żywym, ściśle powiązanym z szeroko rozumianą ekologią.
Religia
Zdecydowana większość religii wypowiada się na temat zabijania zwierząt, a niektóre wręcz zakazują tego uważając, że zwierzęta mają takie same prawa jak ludzie. Jest to między innymi buddyzm, hinduizm, dżinizm, ruch Rastafari.
Judaizm i chrześcijaństwo
Chrześcijanie, muzułmanie i żydzi posiadają swoje wyobrażenia idealnego "Ogrodu Eden", gdzie wszystkie żyjące stworzenia pożywiały się jedynie roślinami i nie zabijały innych stworzeń. Chrześcijańscy wegetarianie często sugerują, że jedzenie mięsa przez ludzi jest ich dowodem na to, że są słabi i ulegli złu. Do potopu, który nawiedził ziemię, Bóg nie akceptował spożywania mięsa. Ludzkość przy stworzeniu otrzymała wskazówki od Stworzyciela- Boga, co do sposobu odżywiania - Księga Rodzaju 1, 29 „I rzekł Bóg: Oto wam daję wszelką roślinę przynoszącą ziarno po całej ziemi i wszelkie drzewo, którego owoc ma w sobie nasienie: dla was będą one pokarmem". Po potopie, gdy roślinność została zniszczona przez wodę, Bóg dopuścił spożywanie mięsa tzw. zwierząt czystych, co m.in. doprowadziło do skrócenia długości życia ludzkiego. Niektóre przepowiednie biblijne głoszą, że nadejdzie taki czas, gdy wszystkie stworzenia na świecie będą wegetarianami (Księga Izajasza 11,6-7 – Wtedy wilk zamieszka wraz z barankiem, pantera z koźlęciem razem leżeć będą, cielę i lew paść się będą społem i mały chłopiec będzie je poganiał. Krowa i niedźwiedzica przestawać będą przyjaźnie, młode ich razem będą legały. Lew też, jak wół, będzie jadał słomę.). Biblia wyraźnie zakazuje jedzenia mięsa niektórych zwierząt, uznanych przez Boga za nieczyste (np. świni).
Werset biblijny wykorzystywany przez przeciwników wegetarianizmu i przeciwników obowiązującego po wszystkie czasy podziału na zwierzęta "czyste" i "nieczyste" brzmi: (...) wszedł Piotr na dach, aby się pomodlić. (...) Odczuwał głód i chciał coś zjeść. Kiedy przygotowywano mu posiłek, wpadł w zachwycenie. Widzi niebo otwarte i jakiś spuszczający się przedmiot (...). Były w nim wszelkie zwierzęta czworonożne, płazy naziemne i ptaki powietrzne. «Zabijaj, Piotrze i jedz!» – odezwał się do niego głos. «O nie, Panie! Bo nigdy nie jadłem nic skażonego i nieczystego» – odpowiedział Piotr. A głos znowu po raz drugi do niego: «Nie nazywaj nieczystym tego, co Bóg oczyścił». (Dz. Ap. 10,9-15, tłum. Biblia Tysiąclecia). Osoby uważające, że podział zwierząt na "czyste" i "nieczyste" nadal obowiązuje twierdzą, że należy zapoznać się z kontekstem tych wypowiedzi. Kontekst biblijny wskazuje, że była to tylko wizja, którą święty Piotr zinterpretował jako nie mającą nic wspólnego z mięsem – w wizji chodziło o to, że nauka Boża, Ewangelia, nie jest ograniczona do żadnego narodu czy religii, lecz jest dla wszystkich ludzi. Chrześcijanie od tamtego czasu zaczęli zwiastować Słowo Boże poganom, których dotąd uważali na nieczystych.
Dziś największym Kościołem promującym dietę bezmięsną jest Kościół Adwentystów Dnia Siódmego, gdzie wegetarianizm jest zaleceniem, a nie wymogiem.
W judaizmie mięso może być spożywane tylko wtedy, gdy spełnia zasady koszerności. Aby mięso pewnych zwierząt było koszerne, muszą one zostać zabite w określony sposób, zgodnie z zasadami szechita, tzn. w obecności kapłana, bez wcześniejszego ogłuszenia zwierzęcia, poprzez podcięcie przełyku i tętnic.
Zdrowie
Naukowcy zajmujący się żywieniem (m.in. American Dietic Associaton, Physicians Committee for Responsible Medicine, National Health Service) twierdzą, że przemyślana i dobrze zrównoważona dieta wegetariańska jest dietą zdrową i może być stosowana przez ludzi. Potwierdzają to liczne statystyki i badania epidemiologiczne prowadzone na dużą skalę w USA i w Wielkiej Brytanii. Wegetarianie jako grupa, w porównaniu z resztą populacji na tym samym terenie, zazwyczaj wykazuje niższą średnią masę ciała, niższy poziom cholesterolu we krwi, niższe ciśnienie krwi, znacznie mniej przypadków zawału serca, nadciśnienia, cukrzycy, kilkunastu rodzajów nowotworów, osteoporozy i miażdżycy. Zgodnie z długoterminowymi badaniami Niemieckiego Centrum Leczenia Nowotworów prowadzonymi przez ponad 21 lat na grupie 1900 wegetarian, wegetarianie żyją dłużej niż przeciętni ludzie, jednak zgodnie z wynikami tych samych badań, osoby, których styl odżywiania opiera się na okazjonalnym spożywaniu mięsa (również ryb) oceniany jest za najkorzystniejszy dla zdrowia (grupa określana, jako "moderate Vegetarier"). Zgodnie z tymi badaniami, bardzo duży wpływ na zwiększenie ryzyka śmiertelności ma palnie papierosów (ok.70%), a także brak aktywności fizycznej. Dla przykładu w Niemczech, według niektórych badań przeprowadzonych przez Uniwersytet w Gießen, przeciętny stan zdrowia przebadanego wegetarianina był lepszy niż przeciętnego obywatela.
Niedobór białek czy aminokwasów wśród wegetarian stosujących zrównoważoną dietę nie został nigdy wiarygodnie dowiedziony. Głównym źródłem białka w diecie wegetariańskiej, w zależności od odmiany diety, mogą być jaja, mleko i jego przetwory lub rośliny wysokobiałkowe, zawierające uzupełniający się skład aminokwasowy, np. rośliny strączkowe i kasze.
Stwierdzono, że w pewnych okresach życia, jak przy każdej niewłaściwie skomponowanej diecie, również przy wegańskiej, mogą występować niedobory – w tym wypadku głównie witaminy B12 (ale mogą one występować także u osób starszych, odżywiających się "wszystkożernie" , z powodu zaniku czynnika wewnętrznego umożliwiającego przyswajanie), witaminy D (u dzieci i młodzieży), żelaza i cynku. Niedoborów można stosunkowo łatwo uniknąć modyfikując odpowiednio swoją dietę w tych okresach życia poprzez włączenie do posiłków produktów wegetariańskich bogatszych w te witaminy i minerały. W uzasadnionych medycznie przypadkach można również uzupełniać niedobory sztucznie, poprzez regularne spożywanie odpowiednich suplementów stosując się do zalecanego dawkowania.
Dawniej istniał pogląd, iż witaminę B12 można znaleźć w kiszonkach, tofu, pożywkach drożdżowych, miodzie i glonach. Wszystkie te informacje okazały się nieprawdziwe, natomiast informacja o wit. B12 w glonach okazała się szczególnie niebezpieczna. Glony zawierają nieprzyswajalne dla człowieka analogi witaminy B12 i upośledzają jej wchłanianie, co utrudnia późniejszą suplementację. Przy jednoczesnym zażywaniu suplementów (bądź żywności wzbogacanej w witaminę B12, której jest dużo na polskim rynku) i spożywaniu alg, nie powinno być problemu. Informacja podająca fałszywe źródła witaminy B12 jest o tyle niebezpieczna, że może doprowadzić do poważnych chorób układu nerwowego. Wegetarianie przy odpowiednio zbilansowanej diecie (sporo produktów nabiałowych w diecie) nie powinni mieć problemu z witaminą B12, natomiast weganie muszą spożywać w odpowiednich ilościach żywność wzbogacaną w B12, bądź suplementować tę witaminę w postaci tabletki (co nie jest w Polsce ani drogie, ani szczególnie uciążliwe).
W związku z powyższym, krytycy wegetarianizmu wskazują na zagrożenia zdrowia, które są związane z niewystarczającym zaopatrzeniem organizmu w witaminy i minerały. Przytaczają też argumenty, że człowiek może łatwiej przetwarzać białko pochodzenia zwierzęcego niż roślinnego. Jednak w Niemczech, gdzie średnia ilość dostarczanego do organizmu białka przeciętnego Niemca leży powyżej średniej Niemieckiego Stowarzyszenia Żywieniowego, może się wiązać ze spadkiem kondycji i wytrzymałości fizycznej, podczas gdy przeciętny wegetarianin odpowiada tej średniej. Weganie tym bardziej przy odpowiednim doborze produktów żywnościowych nie mają problemu z zaopatrzeniem organizmu w białko. Co do zaopatrzenia w istotne dla zdrowia osiem aminokwasów, wegetarianie powołują się na badania,zgodnie z którymi aminokwasy, przy zróżnicowanym sposobie żywienia, są przyswajalne w nawet większej ilości, niż stanowi norma.
Głód na świecie
Motywacją do przejścia na wegetarianizm jest dla niektórych przekonanie o możliwości zmniejszenia głodu na świecie. Uważają, że produkcja mięsa zużywa duże zasoby pasz, w tym pasz roślinnych. Zmniejsza to, ich zdaniem, ilość produktów roślinnych przeznaczonych jako żywność dla ludzi i ogranicza możliwość dostarczania jej biedniejszym regionom, np. Afryce.
W latach 70. w krajach rozwijających się stworzono wiele upraw, aby masowo pokryć zapotrzebowanie na paszę dla zwierząt, z których produkowano produkty mięsne w krajach uprzemysłowionych. Zapotrzebowanie na tereny uprawne prowadziło do masowych wyrębów lasów. Ekologicznie zorientowani wegetarianie upatrują w tej tendencji negatywne skutki, których ich zdaniem, można by było uniknąć, poprzez zaprzestanie konsumpcji mięsa. Ekonomiści są natomiast zdania, że taka struktura zapewnia korzyści w światowym podziale pracy, które rolnikom w krajach rozwijających się zapewniały wysoką dywidendę i tym samym lepsze warunki życia.
Niektórzy wegetarianie są zdania, że masowa hodowla zwierząt przysparza więcej szkód środowisku naturalnemu niż uprawa roślin, przykładowo poprzez zawarte w nawozie azotany, które przenikają do wód gruntowych. Z drugiej strony przykładowo uprawa ryżu uwalnia do atmosfery dużo metanu. Przytaczany jest także kontrargument, że aby w przyszłości zaspokoić rosnące zapotrzebowanie na żywność w obliczu przyrostu ludności, wymagane jest zwiększenie udziału produkcji roślinnej. Problemu tego nie da się rozwiązać na drodze produkcji białka zwierzęcego, ponieważ aby wyprodukować kilogram białka zwierzęcego trzeba zużyć od 5 do 10 kilogramów białka roślinnego.
Inne powody
Badania naukowców z uniwersytetu w Southampton wykazały, że inteligentniejsze dzieci częściej decydują się na wegetarianizm w wieku dorosłym.
Niektóre finalne oraz przetworzone produkty żywnościowe posiadają w sobie składniki niewegetariańskie, takie jak żelatyna lub podpuszczka. Dla oznaczenia produktów wegetariańskich stosuje się różnorodne symbole rozpoznawcze. Europejska Unia Wegetariańska wprowadziła oznaczenie tzw. Vlabel – europejski znak wegetariański. Przy pomocy tego znaku oznaczane są produkty przeznaczone dla wegetarian.
Wegetarianizm w Polsce
W Polsce wegetarianizm jest propagowany m.in. przez stowarzyszenie Empatia , Fundację Viva! Akcja dla Zwierząt oraz internetowe serwisy i fora wegetariańskie. Organizują oni różne happeningi, spotkania i demonstracje przeciwko takim firmom jak KFC, McDonald's Corporation czy sklepom sprzedającym futra. Co roku wiele miast przyłącza się do Ogólnopolskiego Tygodnia Wegetarianizmu, który odbywa się w ostatnim tygodniu maja. Ponadto, 1 października odbywa się Światowy Dzień Wegetarianizmu, a 11 stycznia swój dzień obchodzą wegetarianie -Dzień Wegetarian. Od 2003 roku 20 grudnia obchodzony jest Dzień Ryby, który propaguje wegetariańskie święta Bożego Narodzenia w Polsce i sprzeciwia się jedzeniu w Święta karpi.
Od 1994 roku ukazuje się ogólnodostępny miesięcznik Wegetariański Świat, a od 2008 także lifestylowy miesięcznik Vege. Pierwszy portal wegetariański Vege powstał w roku 1999.
Pośród najważniejszych polskich ideologów ruchu wegetariańskiego wymienić należy przede wszystkim nieżyjącą już pisarkę, filozof i aktywistkę ruchu na rzecz praw zwierząt, Marię Grodecką, której dzieła z dziedziny zdrowego żywienia (wegetariańskiego) oraz filozofii wegetarianizmu należą do kanonu lektur sympatyków wegetarianizmu.
Wegetarianizm na świecie
Najwięcej wegetarian żyje w Indiach. Według ankiety opublikowanej w 2007 roku przez przez Hindu i CNN-IBN, 40% Hindusów jest wegetarianami: 31% to laktowegetarianie, a 9% spożywa także jaja. Najwięcej wegetarian spotyka się wśród Dżinistów i Braminów (55%), stosunkowo zaś mało wśród muzułmanów (3%) i rezydentów przybrzeżnych obszarów kraju. Ankiety przytaczane przez FAO i USDA szacują liczbę wegetarian na 20%-42% społeczeństwa. Największym odsetkiem wegetarian w Europie cechują się Włochy (10%) i Niemcy (7.5-9%). W Stanach Zjednoczonych z mięsa rezygnuje 2.5% społeczeństwa, w Kanadzie - 4%. W Ameryce Łacińskiej wysokim odsetkiem wegetarian charakteryzuje się Brazylia - 5%.
Agata Radosh
siegnijpozdrowie.org
Źródło:
W treści wykorzystano informacje ze strony http://pl.wikipedia.org/wiki/Wegetarianizm
Komentarze
Prześlij komentarz
Komentarze publikowane są po zatwierdzeniu. Jeżeli szukasz swojego komentarza lub odpowiedzi na niego, sprawdź czy wszystkie są wczytane - użyj polecenia "Wczytaj więcej".