Przejdź do głównej zawartości

Pokolenie na cukrze. Historia zniewolonych

Kiedyś miał wartość złota, dlatego został okupiony cierpieniem milionów niewolników. Dziś my staliśmy się jego niewolnikami. Chyba nie ma groźniejszego dla zdrowia produktu spożywczego. Ale czy podatek cukrowy rozwiąże problem?

Spożywany przez statystycznego obywatela Zachodu w ilości 70 kilogramów rocznie jest równie uzależniający jak nikotyna czy heroina i podobnie jak one jest trujący. Ma związek z rakiem, zawałami serca, cukrzycą, utratą odporności i pięćdziesięcioma innymi schorzeniami. Odpowiada za współczesne epidemie od depresji po otyłość. To z tym ostatnim problemem walczą dziś rządy wielu państw, wprowadzając tzw. podatek cukrowy. Od lipca to samo ma stać się w Polsce. Podatkiem cukrowym zostaną obłożone napoje słodzone i energetyzujące — uznane za głównego winowajcę otyłości dzieci i młodzieży. Gdy kilka lat temu profesor Robert Lustig z Uniwersytetu Kalifornijskiego, pediatra i endokrynolog, zaproponował na łamach „Nature”, by zakazać sprzedaży nieletnim napojów gazowanych i podnieść od nich podatek, tak by ich cena wzrosła przynajmniej dwukrotnie, wywołał burzę protestów. Tymczasem dziś już wiemy, że to właśnie spożywanie napojów słodzonych cukrem wiąże się szczególnie z otyłością i zaburzeniami metabolicznymi. Każdy spożyty w ciągu dnia napój słodzony cukrem zwiększa o 60 proc. ryzyko wystąpienia otyłości u dzieci i młodzieży, a przez to ryzyko rozwoju zespołu metabolicznego. Dowody naukowe potwierdzające związek pomiędzy spożyciem słodkich napojów a nadwagą są silniejsze niż dla jakiegokolwiek innego artykułu spożywczego. Tymczasem w Polsce gwałtownie rośnie spożycie słodzonych napojów energetycznych — w ciągu ostatnich pięciu lat aż o ponad połowę. Energetyki pije dwie trzecie nastolatków w Polsce, a jedna trzecia dzieci do lat ośmiu pije co najmniej raz w tygodniu napoje gazowane. Spożycie cukru tylko ze słodzonych produktów wzrosło z 21 do 33 kg na osobę rocznie!

Utuczone pokolenie

Choć Stany Zjednoczone pozostają wciąż najgrubszym państwem świata — mają najwyższy odsetek ludzi otyłych — to Polska ma coraz większe szanse stać się numerem jeden. Tempo przyrostu otyłych jest u nas 10 razy wyższe niż w USA. I dotyczy głównie dzieci. Już 22 proc. polskich uczniów ma nadwagę. Otyłość dotyczy 8 proc. przedszkolaków. Rośnie pierwsze pokolenie, które może żyć krócej od swoich rodziców. Czworo na pięcioro otyłych dzieci stanie się otyłymi dorosłymi. 15-latka ważąca 150 kilogramów będzie w wieku 30 lat ważyć ponad ćwierć tony! WHO uznała otyłość za najpoważniejszy problem zdrowia publicznego, a nadwaga to najpowszechniej występujący problem zdrowotny wieku dziecięcego. Wraz z otyłością rośnie ryzyko wystąpienia już w dzieciństwie cukrzycy typu 2, nadciśnienia, problemów z nerkami, nauką i oddychaniem, a w wieku dorosłym dodatkowo chorób serca, udarów, nowotworów, schorzeń wątroby i woreczka żółciowego, zapalenia stawów, bólów kręgosłupa, żylaków i przedwczesnego zgonu. Chorobliwa otyłość może prowadzić do upośledzenia inteligencji. Naukowcy z University of Florida wykryli związek między otyłością dzieci przed czwartym rokiem życia a obniżeniem wskaźnika IQ, opóźnieniem intelektualnym i uszkodzeniami mózgu. Badania metodą rezonansu magnetycznego wykazały w mózgach otyłych dzieci uszkodzenia istoty białej, podobne jak w przypadku choroby Alzheimera. Pediatrzy alarmują, że otyłe dzieci trawią choroby staruszków — mają stawy w ruinie, otłuszczoną wątrobą, kamicę nerkową.

Uzależnieni

Cukier działa na mózg w podobny sposób jak kokaina czy heroina. W Centralnym Instytucie Zdrowia Psychicznego w Mannheim obserwowano w komorze rezonansu mózgi pacjentów z nadwagą, którzy przez specjalne okulary oglądali słodycze. U pacjentów z zaburzeniami na tle jedzenia zauważono aktywację ośrodka mózgu odpowiedzialnego za system nagradzania. Działanie alkoholu czy kokainy polega na tym samym — uwalnianiu w mózgu dopaminy.

Jak oddziałuje na szczury kokaina a jak cukier, badał prof. Serge Ahmed z Institut Federatif de Recherche w Bordeaux, jeden z największych światowych ekspertów w dziedzinie uzależnień. Cukier okazał się silniejszym narkotykiem — 94 proc. szczurów wybierało słodzoną wodę, a tylko 6 proc. kokainę.

Podobne doświadczenie przeprowadził profesor Bart Hoebel, psycholog z Uniwersytetu Princeton. Szczury z jego eksperymentu też częściej wybierały dozownik z cukrem niż z kokainą. Kiedy szczury po kilku tygodniach zostały pozbawione cukru, stały się rozdrażnione, dostawały palpitacji, nie potrafiły wykonać najprostszych zadań.

W eksperymencie naukowców z Mediolanu okazało się, że myszy były gotowe znieść bardzo bolesne elektrowstrząsy, jeśli nagrodą była porcja czekolady.

Pokarm dla raka

Unikanie cukru jest szczególnie ważne w chorobie nowotworowej i jej profilaktyce, bo „rak karmi się cukrem”, jak zauważa w swej książce pt. Antyrak. Nowy styl życia dr David Servan-Schreiber. Powiązał on epidemię chorób nowotworowych m.in. ze wzrostem spożycia cukru — w ciągu ostatnich 30 lat o 46 proc.! Cukier jest dziś wszędzie: w chlebie, płatkach śniadaniowych, jogurtach, serkach, sosach sałatkowych, napojach, sokach owocowych, odżywkach dla niemowląt, nie wspominając wszelkich półproduktów i gotowych dań. Tymczasem metabolizm guzów złośliwych jest w dużej mierze uzależniony od spożycia glukozy. W grupie myszy, którym wszczepiono komórki raka piersi i które karmiono pożywieniem z wyższą zawartością cukru, po 2,5 miesiąca dwie trzecie zwierząt już nie żyło. W grupie myszy z rakiem piersi karmionych produktami o niskim indeksie glikemicznym padła tylko jedna.

Azjaci spożywający produkty o niskiej zawartości cukru pięć do dziesięciu razy rzadziej zapadają na raka wywoływanego przez hormony niż ci, którzy spożywają dużo cukru oraz żywności wysoko przetworzonej, czyli obywatele krajów Zachodu.

Pijane fagocyty i spółka

Cukier zakwasza organizm, powodując deficyt cennych pierwiastków i witamin — osłabia kości i zęby, co skutkuje próchnicą i osteoporozą. Wyjaławia nasz organizm z witamin z grupy B, co fatalnie odbija się na funkcjonowaniu mózgu — spada zdolność oceny i zapamiętywania, szwankuje system nerwowy. Gdy z liceum w amerykańskim mieście Appleton usunięto automaty ze słodyczami i napojami i zaczęto serwować posiłki bez cukru, konserwantów i barwników, pedagodzy zauważyli zdecydowaną poprawę zachowania, wyraźną poprawę koncentracji i wzrost aktywności na zajęciach lekcyjnych.

Badania epidemiologiczne dowodzą związku między zawałem serca a zwiększonym spożyciem cukru — mężczyźni spożywający sto dziesięć gramów cukru dziennie (dwadzieścia dwie łyżeczki) są pięciokrotnie bardziej narażeni na zawał serca niż ci, którzy spożywają połowę tej ilości.

Cukier przyspiesza tworzenie się kamieni żółciowych, może powodować zapalenie wyrostka robaczkowego, powstawanie kamieni w nerkach i niszczyć trzustkę oraz jelita. W sumie jest odpowiedzialny za powstanie i rozwój około pięćdziesięciu różnych schorzeń, w tym też aparatu ruchu: reumatyzmu, zwyrodnienia kręgosłupa i krążków międzykręgowych. Osłabia system immunologiczny, „upijając” białe ciałka krwi — jeden zdrowy fagocyt jest w stanie zniszczyć czternaście bakterii, „pijany” fagocyt tylko jedną.

Tymczasem co dzień jemy nawet do czterdziestu łyżeczek cukru! Np. puszka coli to osiem łyżeczek cukru, szklanka soku z kartonu to dziesięć łyżeczek cukru, piętnaście łyżeczek cukru zawiera butla jogurtu owocowego.

Reklama pokus

Producenci reklam kierują je szczególnie do ludzi młodych, wykorzystując różne sposoby i okazje do kształtowania wzorców zachowań konsumenckich. Na przykład w 2006 roku w USA firmy wydały ponad miliard dolarów na działania marketingowe skierowane do dzieci i młodzieży, a blisko połowa tej kwoty stanowiła koszt promocji napojów gazowanych! Napoje słodzone cukrem są bardzo częstym tematem reklam w mediach — w 2000 roku producenci napojów bezalkoholowych wydali ponad 700 miliardów dolarów na reklamy, czyli o 94 proc. więcej niż w 1986 roku.

Świat dojrzewa do walki z problemem. We Francji producenci reklamujący żywność o niezdrowej zawartości cukru, tłuszczu i soli muszą pod groźbą kary finansowej umieszczać w reklamie ostrzeżenie zdrowotne. Na Węgrzech podwyższono podatki od napojów energetyzujących. Cztery lata temu podatek cukrowy wprowadziła Wielka Brytania. Za oceanem podjęto jeszcze bardziej radykalne kroki — burmistrz Nowego Jorku zakazał sprzedaży więcej niż pół litra słodkich napojów do posiłku.

A w Polsce? Była już próba usunięcia ze szkolnych sklepików słodyczy i niezdrowych produktów, ale upadła. Polski Sejm postanowił też, że nie zakaże reklam śmieciowego jedzenia skierowanych do dzieci. Teraz rząd wprowadza podatek od napojów słodzonych i energetycznych, by walczyć z otyłością Polaków. Rozwiązanie wydaje się jednak najmniej skuteczne. Według analizy Instytutu Jagiellońskiego dotychczasowe doświadczenia różnych krajów świata pokazują niską skuteczność wpływu podatku na zmianę nawyków żywieniowych. Według OECD nie ma dowodów na to, że podatek cukrowy rzeczywiście ogranicza spożycie słodzonych produktów. W 2016 roku dokonano ewaluacji podatku cukrowego w Meksyku, w którym wprowadzono go trzy lata wcześniej. Nie zaobserwowano spadku liczby osób z nadwagą, wręcz przeciwnie, ona nadal rosła. W Wielkiej Brytanii w latach 2015–2018 zanotowano kolejny wzrost spożycia cukru (o 2,6 proc.), pomimo wprowadzenia tam podatku cukrowego.

Z badań wynika, że 77 proc. osób o niskim statusie materialnym w przypadku wzrostu cen słodzonych produktów będzie szukało tańszych zamienników, nawet jeśli będą gorsze jakościowo.

Katarzyna Lewkowicz-Siejka

źródło: tu

Komentarze

Popularne posty

Niebezpieczne owoce morza

Coraz częściej na polskich stołach goszczą frutti di mare , czyli mięczaki (małże, omułki, ostrygi, ślimaki, ośmiornice, kalmary) i skorupiaki (krewetki, kraby, homary, langusty). Dietetycy chwalą owoce morza ze względu na cenne wartości odżywcze, jednak ich spożywanie może wywołać zatrucia pokarmowe. Spożywanie owoców morza staje się w Polsce coraz popularniejsze, a więc i prawdopodobieństwo zatruć po ich spożyciu wzrasta. Większość zatruć wywołuje negatywne objawy neurologiczne lub ze strony układu pokarmowego. Niektóre mogą być śmiertelne dla człowieka — śmiertelność może sięgać 50 proc. przypadków. Dlaczego tak się dzieje? Po pierwsze, zatrucia są spowodowane zanieczyszczeniem środowiska życia tych stworzeń fekaliami ludzkimi, w których mogą być obecne bakterie z rodzaju Salmonella lub Clostridium. Po drugie, większość owoców morza to filtratory — działają jak bardzo wydajny filtr wody. Można to sprawdzić, wrzucając małża do akwarium, w którym dawno nie wymieniano wody

O przaśnych chlebach, czyli podpłomykach i macach

W dawnych czasach chlebem nazywano cienki placek - z roztartych kamieniami ziaren, wody i odrobiny soli, wypiekany na rozgrzanych kamieniach. Taki, nazwijmy go dalej chleb, był przaśny (nie podlegał fermentacji) i dlatego określano go słowem "przaśnik". Słowianie takie pieczywo nazywali podpłomykami. Hindusi mówią o nim czapatti, Żydzi maca, a Indianie tortilla. Więc bez cienia wątpliwości rzec można, że chleby przeszłości posiadały zdecydowanie inną recepturę niż dzisiejsze chleby. Nie było w nich przede wszystkich ani drożdży, ani zakwasu. Świeże, przaśne pieczywo jest zdrowe, w przeciwieństwie do świeżego pieczywa na drożdżach czy zakwasie. Przaśne podpłomyki nie obciążają żołądka kwasem i fermentacją. Dziś, wzorem naszych prapradziadów możemy także spożywać przaśny, niekwaszony chleb. Najprostszy przepis na podpłomyki to: wziąć mąkę, wodę i trochę soli. Z tych składników zagnieść ciasto, dodając mąkę w takiej ilości, aby ciasto nie kleiło się do palców. Z kolei r

WZMOCNIJ ODPORNOŚĆ! Warsztaty edukacji zdrowotnej (online)

Stowarzyszenie Promocji Zdrowego Stylu Życia – Sięgnij Po Zdrowie zachęca do udziału w warsztatach zdrowotnych WZMOCNIJ ODPORNOŚĆ!, organizowanych przez Fundację Rozwoju Niebieska Strefa . Fundacja inicjuje program zdrowotnościowy kierowany głównie do mieszkańców Zielonej Góry. Z uwagi na transmisję online, każdy może z niego skorzystać. Kiedy: każda środa grudnia Godzina: 17.00 (dołączać można od godz. 16.45) Prelegent: Beata Śleszyńska – specjalista promocji zdrowia, doradca dietetyczny, koordynatorka wczasów zdrowotnych „Zdrowo na Nowo”, współautorka książki „Kuchnia w trosce o Twoje zdrowie”. Mieszkanka okolic Warszawy, żona i matka dwóch córek. Posiada szeroką wiedzę i duże doświadczenie praktyczne. Przebieg spotkania: wykład (30 min) + blok pytań i odpowiedzi (20 min) Jak dołączyć: Należy na urządzeniu zainstalować platformę ZOOM , a następnie wpisać kod (Meeting ID): 842 870 0062 lub kliknąć link: https://zoom.us/j/8428700062 Udział bezpłatny UWAGA: W programie wz

Witamina B12 - fakty i mity

Nagranie wykładu dr. Romana Pawlaka z USA poświęconego kwestii zapobiegania niedoborom witaminy B12. Wykład odbył się dnia 20 lipca 2013 r. w Poznaniu, w ramach działalności Stowarzyszenia Promocji Zdrowego Stylu Życia. W zdecydowanej większości przypadków okazuje się, że wiedza jaką posiadamy odnośnie witaminy B12 w świetle aktualnych doniesień naukowych jest nieprawdziwa. Niedobór witaminy B12 występuje dość powszechnie na całym świecie. W grupie osób narażonych na jej niedobór znajdują się miedzy innymi weganie (ludzie, którzy nie spożywają mięsa i produktów pochodzenia zwierzęcego), laktoowowegetarianie (osoby, które nie spożywają produktów mięsnych, ale włączają do diety produkty pochodzenia zwierzęcego, takie jak mleko, przetwory mleczne i jajka), osoby po 50 roku życia, niezależnie od ich diety, osoby, które poddały się operacji żołądka lub którym wycięto dolną część jelita cienkiego, a także osoby chorujące na AIDS. Inni, w tym np. osoby chorujące na cukrzycę, a także każ

Dieta fleksitariańska — krok ku wegetarianizmowi

Dieta fleksitariańska jest odmianą diety wegetariańskiej. Niektórzy nazywają ją półwegetarianizmem. Pojęcia „fleksitarianizm” używa się od 2014 roku jako zestawienie angielskich słów „flexible” i “vegetarian” (elastyczny wegetarianin) w stosunku do osób, które chciałyby zmienić swoją dietę na bardziej roślinną, ale bez pełnej rezygnacji z mięsa, ryb, nabiału i jaj. Ograniczenie białka i tłuszczu zwierzęcego w diecie może działać profilaktycznie u osób z predyspozycją do chorób przewlekłych, ale też stanowić element terapii pewnych schorzeń, zmniejszając nasilenie objawów i ryzyko powikłań. Chodzi o choroby układu krążenia, cukrzycę typu 2 czy niektóre postaci raka. Osoby otyłe i z zespołem metabolicznym także mogą odnieść z niej korzyści. Dieta może służyć każdemu, kto ceni zdrowie i ekologiczne podejście do życia. Nie ma tu znaczenia płeć, wiek ani rodzaj aktywności fizycznej. Statystyczny Polak spożywa dwa razy za dużo białka zwierzęcego i tłuszczów nasyconych, więc ograniczenie ich