W żydowskiej kuchni – relacja ze spotkania w Kielcach

Kilka dni temu, 13 lutego 2025 r. w Pedagogicznej Bibliotece Wojewódzkiej im. Gustawa Herlinga-Grudzińskiego w Kielcach odbył się wykład poświęcony kulturze odżywiania Żydów. Zapraszamy do zapoznania się z relacją z tego spotkania, którą przygotowała goszcząca nas biblioteka.

– Jedzenie było i jest ważnym elementem scalającym społeczność żydowską – mówiła podczas czwartkowego spotkania „Klubu zdrowia” prelegentka – Agata Radosh. Tak, jak i poprzednim razem, nasza czytelnia wypełniła się po brzegi, dlatego już dziś zapraszamy na kolejny wykład, który zaplanowaliśmy na 27 marca.

– „Klub zdrowia – o zdrowiu między książkami” to cykl spotkań poświęconych zdrowemu stylowi życia, a także forma promocji zbiorów naszej biblioteki – mówiła otwierając spotkanie Marta Boszczyk, zastępca dyrektora Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej im. Gustawa Herlinga-Grudzińskiego w Kielcach.

Warto podkreślić, że współorganizatorem wydarzeń jest Chrześcijańska Służba Charytatywna „Blisko Serca”, dzięki której gościmy w naszej bibliotece tak znakomitych prelegentów. Agata Radosh, która prowadziła czwartkowe spotkanie, poświęcone diecie Żydów, jest edukatorką w zakresie ochrony i promocji zdrowia, prowadzi Stowarzyszenie Promocji Zdrowego Stylu Życia – Sięgnij Po Zdrowie w Poznaniu i Klubu Zdrowia w Chrzanowie. Jest autorką książki “Sięgnij po zdrowie 1”.

Prelegentka podkreśliła, że nie można mówić o diecie Żydów w oderwaniu od kontekstu duchowego – koszerność, która jest jednym z najważniejszych elementów życia religijnego Żydów, zawsze scalała ten naród, chroniła go przed asymilacją i była drogą do uświęcenia.

Agata Radosh zwróciła uwagę na związki pomiędzy dietą Żydów a ich świętą księga – Torą, czyli pięcioma pierwszymi księgami Starego Testamentu, które Mojżesz otrzymał od Boga. Warto przytoczyć kilka fragmentów, które zawierają nakazy żywieniowe:

"I rzekł Bóg: Oto wam daję wszelką roślinę przynoszącą ziarno po całej ziemi i wszelkie drzewo, którego owoc ma w sobie nasienie: dla was będą one pokarmem" (Rodzaju 1,29).  

"Wolno wam spożywać takie, które mają rozdzielone kopyta, rozdzielone racice oraz przeżuwają" (Kpł 11,3).

"Jednak spośród tych, które przeżuwają albo mają tylko rozdzielone kopyta, nie będziecie jedli: wielbłąda, który choć przeżuwa, ale nie ma rozdzielonego kopyta ... Także królika, który choć przeżuwa, ale nie ma rozdzielonego kopyta .. Również zająca, który choć przeżuwa, ale nie ma rozdzielonego kopyta ... Świni, która choć ma rozdzielone kopyto i racice, ale nie przeżuwa ... (Kpł 11,4-7).

"Wolno wam spożywać wszystko, co żyje w wodach mórz i rzek oraz ma płetwy i łuski. Natomiast to wszystko, co żyje w morzach i rzekach, a nie ma płetw i łusek, wszystko, co się roi w wodach wśród wszystkich istot żyjących w wodach, będzie dla was obrzydliwością” (Kpł 11,9-10).

Te zaczerpnięte z Tory fragmenty są jak drogowskazy, które regulują podstawowe kwestie żywienia społeczności żydowskiej.

Agata Radosh w zajmujący sposób mówiła o sposobach przyrządzania przez Żydów pokarmów, zasadach dotyczących jedzenia (np. zachowania kilkugodzinnego odstępu między spożywaniem mięsa i sera), potrawach koszernych i najpopularniejszych daniach żydowskich, z których część, jak choćby karp po żydowsku, maca czy też chałka, są bardzo popularne w Polsce.

Żydowskich specjałów – chałkę, ciasteczka cebulowe, uszka Hamana (ciastka piramidki), potrawy z marchwi, pasztetu z pestek dyni oraz pasty z pszenicy – mogli skosztować goście czwartkowego wydarzenia. Te wszystkie pyszności przygotowali wolontariusze z Chrześcijańskiej Służby Charytatywnej „Blisko Serca”.

Spotkaniu towarzyszyła wystawa eksponatów z Muzeum Wsi Kieleckiej związanych z kuchnią żydowską oraz prezentacja książek ze zbiorów naszej biblioteki.

Patronat honorowy nad cyklem „Klub zdrowia – o zdrowiu między książkami” objęła marszałek województwa świętokrzyskiego Renata Janik.

Patroni medialni wydarzenia: Echo Dnia, Radio eM Kielce, Radio Kielce, TVP – Oddział w Kielcach.

źródło tekstu i zdjęć: Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. Gustawa Herlinga-Grudzińskiego w Kielcach